• De bunker is heden het gemakkelijkst terug te vinden komende vanaf de weg naar Retranchement.
• Je zal hem enkel kunnen bereiken via de weilanden heden gekend als Fort Hazegras.
• Ze bezoeken zal dan ook niet kunnen zonder toestemming van de eigenaar van de terreinen (boerderij rechtover het weiland).
• Je dient zelf op de rand van het domein (kant Nederland) langs de dijk mee te volgen en dan ook over het brugje over de Cantelmolinie te stappen. Dit brugje behoort sowieso bij het weiland.
• Het bunkertje ligt dan volledig op de uithoek van deze dijk, samen met een nogal bouwvallige restant van een WOII gebouwtje, eveneens gebouwd door de Duitsers maar in een andere oorlog.

• Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

• Gemeente Knokke Heist, Sectie C, kadastraal perceel 426d2 (deels) - De bunker is niet apart gekadastreerd.

• De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
• Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
• Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
• Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
• Deze bunker staat op het uiteinde van de dijk lopend van de Retranchementstraat in zuidoostelijke richting met de dijk komende vanaf de Burkeldijk in noordwestelijke richting op de site gekend als Fort Hazegras.
• Deze dijk en bijhorende structuren zijn dan ook heden eigendom van dezelfde landbouwer die ook de weilanden in bezit heeft bij de rest van Fort Hazegras (de hoeve rechtover het weiland).

• Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
• Hij is gelegen tussen 2 kleine manschappen-verschansingsbunkertjes op enerzijds de noordwestelijke en anderzijds de zuidwestelijk lopende dijk.
• Deze structuur maakt integraal deelt uit van het Stützpunkt Heinrich waarvan heden in totaal 14 structuren uit WOI gekend zijn (1 werd gesloopt ondertussen). Dit zouden er origineel 20 geweest zijn.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

• Een klein manschappenverblijf en tevens ook te beschouwen als een kleine observatiepost op de uithoek van de dijk.
• Je kan het bijna als een wachtershuisje beschouwen.
• Ook dit structuurtje ligt heden een stuk lager dan de top van de dijk wat zeker origineel niet de bedoeling zal geweest zijn.
• In dit geval was er bijkomend ook nog een open mitrailleuropstelling aanwezig.

• klein soort observatiebunkertje.
• Het bevat slechts 1 kleine ruimte en een allicht geknikte toegang die deels is gesloopt.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Omschrijving van het bunkertje:

• Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
• Het type structuurtje heeft vooraan 3 observatiegaten die onderling een hoek maken van telkens 135°.
• Hierdoor komen de zijkant gericht naar de andere WOII structuur en deze met de huidige toegang in, praktisch evenwijdig te lopen.
• Het sas is beperkt in het verleden gesloopt wat goed zichtbaar is aan het uitstekende ijzer dat daar zichtbaar is.
• Allicht was het beperkt aanwezige toegangssas dan ook iets langwerpiger dan het nu het geval is.
• Aan de binnenzijde heeft de structuur ook nog een gat centraal in het dak waarvan de bedoeling ontbreekt. Mogelijks was dit om lichtkogels te kunnen afvuren en op die manier misschien de directe omgeving te verlichten om een betere observatie toe te laten.
• De structuur is ook vergeleken met de andere structuren dunwandig en zeker niet bestand tegen zwaardere projectielen.
• Sommige wanden aan de binnenzijde zijn ooit ook met houten planken bekleed geweest maar allicht niet allemaal. Zo zie je daarvan geen sporen aan de wanden met de observatiegaten.

• Het is en blijft een zeer uniek structuurtje op de linie.
• Het is kleiner dan wat je zou vermoeden als je het ziet op foto's.
• Het blijft jammer dat het toegangssas ooit vrij zwaar beschadigd is.

• Voorlopig geen sporen van gezien.
• Allicht ook logisch omdat de schade die aan de bunkers hier in de regio te vinden is, grotendeels te koppelen valt aan hergebruik tijdens WOII. Deze structuur is nooit hergebruikt gezien zelfs de zeer kortbij gebouwde structuur het zicht beperkt van twee van de drie observatiegaten. Misschien heeft men zelfs het structuurtje ooit tijdens WOII willen slopen voor het op dezelfde locatie bouwen van de structuur die er nu uiteindelijk zeer kortbij staat gebouwd.

• Voorlopig niets geweten.

Oudere Foto's van deze bunker

Allicht rond 1990 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Allicht rond eind jaren '90 - Boek De Hollandstellung - Hans Sakkers

Eigen prospecties in 2016 - 2017

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

• Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/69390
• Algemene omschrijving Fort Hazegras - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/58787
• Ondanks dat gans het "Oude Fort Isabella" en "Het Nieuwe Fort Hazegras" officieel beschermd is, bestaan geen aparte fiches per hier aanwezige structuur en is de omschrijving die ervan is, alles behalve volledig en sluitend voor wat er nog te vinden is. Dit kan zeker gemeld worden voor de vele WOII structuren die amper in detail genoemd worden maar zelfs het aantal gemelde structuren van de Hollandstellung op deze site, klopt niet met het aantal dat hier geïnventariseerd wordt.